- Admin
- 19 AUGUST 2025
ในอนาคต ถ้า HR ใช้ AI เลือกพนักงาน จะเป็นอย่างไร?
ฟังดูเหมือนหนังไซไฟใช่ไหม?
แต่จริงๆ แล้วมันไม่ไกลเกินจริงเลย เพราะวันนี้หลายองค์กรระดับโลกเริ่มทดลองใช้ AI Recruitment หรือระบบปัญญาประดิษฐ์ในการช่วย HR คัดเลือกพนักงานแล้ว และแนวโน้มอนาคตก็ชัดเจนว่าเทคโนโลยีนี้จะกลายเป็นส่วนสำคัญในการทำงานของ HR
ทำไม HR ถึงเริ่มหันมาใช้ AI ในการคัดเลือกพนักงาน?
การสรรหาบุคลากรไม่ใช่เรื่องง่าย ทุกๆ องค์กรต่างเผชิญกับความท้าทายเหมือนกันคือ
1. จำนวนผู้สมัครมหาศาล
บางตำแหน่งมีคนส่งเรซูเม่มากกว่า 500 ฉบับต่อการเปิดรับเพียง 1 ตำแหน่ง การที่ HR ต้องอ่านและกลั่นกรองด้วยมือทั้งหมดเป็นงานที่กินเวลาและอาจพลาดคนเก่งไปได้ง่ายๆ
2. อคติของมนุษย์ (Human Bias)
ไม่ว่าเราจะพยายามเป็นกลางแค่ไหน แต่โดยธรรมชาติ HR ก็ยังอาจมีอคติที่ไม่รู้ตัว เช่น ชอบคนที่จบจากมหาวิทยาลัยชื่อดังมากกว่า, ชอบคนที่บุคลิกคล้ายตัวเอง ฯลฯ ซึ่งอาจทำให้กระบวนการคัดเลือกไม่ยุติธรรม
3. การแข่งขันสูง
โลกธุรกิจเปลี่ยนแปลงเร็วมาก องค์กรต้องการคนที่เหมาะสมอย่างแท้จริง การคัดเลือกที่แม่นยำและรวดเร็วคือหัวใจสำคัญในการเอาชนะคู่แข่ง
4. ข้อมูลมากมายที่ HR วิเคราะห์ไม่ทัน
ทุกวันนี้ข้อมูลผู้สมัครไม่ได้มีแค่เรซูเม่ แต่ยังรวมถึง LinkedIn, ผลงานออนไลน์, บทความที่เคยเขียน, คะแนนทดสอบออนไลน์, พฤติกรรมการทำงานเดิม ฯลฯ การใช้ AI จะช่วยวิเคราะห์ Big Data ได้ดีกว่ามนุษย์
AI คัดเลือกพนักงานทำงานยังไง?
AI ไม่ได้แค่ "สุ่มเลือก" หรือ "ดูเรซูเม่คร่าวๆ" แต่ใช้เทคนิคหลายอย่าง เช่น
1. การอ่านและวิเคราะห์เรซูเม่อัตโนมัติ
AI สามารถสแกนคำสำคัญ (keywords) เช่น "Project Management", "Python", "Sales Growth" แล้วเปรียบเทียบกับ JD (Job Description) ของตำแหน่งนั้น
2. การประเมินทักษะผ่านแบบทดสอบออนไลน์
เช่น การเขียนโค้ด, การวิเคราะห์เคสธุรกิจ, การทำแบบทดสอบบุคลิกภาพ โดย AI จะเก็บข้อมูลทุกคลิก ทุกการตัดสินใจ เพื่อนำไปประเมิน
3. การวิเคราะห์พฤติกรรมจากวิดีโอสัมภาษณ์
AI บางระบบสามารถอ่านสีหน้า น้ำเสียง น้ำหนักการพูด หรือภาษากาย เพื่อตัดสินใจว่าผู้สมัครมั่นใจหรือไม่, มีความซื่อสัตย์หรือเปล่า, บุคลิกภาพเหมาะสมกับวัฒนธรรมองค์กรหรือไม่
4. การทำนายความสำเร็จในอนาคต (Predictive Analytics)
AI จะนำข้อมูลจากพนักงานที่เคยทำงานในตำแหน่งเดียวกันมาเป็นฐานข้อมูล แล้วเปรียบเทียบว่าผู้สมัครมีโอกาสประสบความสำเร็จแค่ไหน
ข้อดีของการใช้ AI ในการคัดเลือกพนักงาน
1. รวดเร็วและประหยัดเวลา
สิ่งที่ HR ใช้เวลาเป็นสัปดาห์ในการคัดกรอง AI สามารถทำได้ในไม่กี่นาที
2. ลดอคติส่วนตัว
ถ้าโปรแกรมถูกออกแบบอย่างเป็นธรรม AI จะดูที่ข้อมูลจริง ไม่ใช่ความรู้สึก
3. เพิ่มความแม่นยำ
AI ใช้ข้อมูลจำนวนมหาศาล ทำให้เลือกผู้สมัครที่เหมาะสมได้มากกว่าการคาดเดาของมนุษย์
4. สร้างประสบการณ์ที่ดีให้ผู้สมัคร
ผู้สมัครได้รับคำตอบเร็วขึ้น ไม่ต้องรอนานหลายเดือน
5. ช่วย HR ทำงานเชิงกลยุทธ์
แทนที่ HR จะหมดเวลาไปกับการกรองเรซูเม่ AI จะทำแทน ทำให้ HR มีเวลามากขึ้นในการออกแบบกลยุทธ์พัฒนาบุคลากร
ข้อเสียและความกังวล
แม้ฟังดูดี แต่ก็มีความท้าทายใหญ่ๆ ที่ไม่อาจมองข้าม
1. AI ก็มีอคติได้
เพราะ AI เรียนรู้จากข้อมูลเก่า ถ้าในอดีตองค์กรเคยเลือกผู้ชายมากกว่าผู้หญิง AI ก็อาจเลือกตามแบบแผนนั้นไปเรื่อยๆ
2. ความเป็นมนุษย์หายไป
การสัมภาษณ์แบบ HR อาจมีมิติทางอารมณ์ เช่น การรับรู้เคมีของทีม, ความอบอุ่น, ความตั้งใจ ซึ่ง AI ยังไม่สามารถจับได้ทั้งหมด
3. ความกังวลเรื่องความเป็นส่วนตัว (Privacy)
การที่ AI สแกนโซเชียลมีเดียหรือพฤติกรรมออนไลน์ของผู้สมัครอาจถูกมองว่าเกินขอบเขต
4. ความไม่โปร่งใส (Black Box)
ผู้สมัครหลายคนอาจสงสัยว่า "AI ตัดสินใจจากอะไร?" ถ้าอธิบายไม่ได้ อาจเกิดความไม่ไว้วางใจ
ในอนาคต ถ้า HR ใช้ AI เลือกพนักงาน จะเปลี่ยนแปลงอะไร?
1. ผู้สมัครต้องเตรียมตัวแบบใหม่
- เขียนเรซูเม่โดยใช้คำที่ AI เข้าใจได้
- ฝึกสัมภาษณ์ออนไลน์กับกล้อง
- ระวังการใช้โซเชียลมีเดีย เพราะอาจถูกนำมาวิเคราะห์
2. องค์กรต้องโปร่งใสกว่าเดิม
- ต้องอธิบายได้ว่า AI ประเมินจากอะไร
- ต้องมีการกำกับดูแลไม่ให้เกิดอคติ
3. HR จะกลายเป็น “AI Trainer”
HR ไม่ได้หายไป แต่บทบาทจะเปลี่ยนไปเป็นคนที่กำหนดเกณฑ์, ตรวจสอบความถูกต้องของ AI และใช้ผลลัพธ์ไปต่อยอดการตัดสินใจ
4. การจ้างงานอาจเร็วขึ้นและแม่นยำขึ้น
จากเดิมที่ใช้เวลาหลายเดือน อาจเหลือเพียงไม่กี่สัปดาห์หรือไม่กี่วัน
มุมมองเชิงลึก: HR จะยังจำเป็นอยู่ไหม?
คำถามยอดฮิตคือ “ถ้า AI ทำได้เก่งขนาดนี้ แล้ว HR จะหายไปไหม?”
คำตอบคือ ไม่หายไป แต่เปลี่ยนบทบาทแทน
- AI = ทำงานวิเคราะห์ข้อมูล
- HR = ทำงานด้านความเข้าใจมนุษย์, วัฒนธรรมองค์กร, การพัฒนา, การสร้าง Engagement
AI คือผู้ช่วย ไม่ใช่ผู้แทน
องค์กรที่ประสบความสำเร็จในอนาคตจะไม่ใช่การให้ AI มาคัดคนทั้งหมด แต่คือการผสมผสานระหว่าง "ความแม่นยำของเทคโนโลยี" และ "ความเข้าใจของมนุษย์"
ในอนาคต การใช้ AI เลือกพนักงานจะกลายเป็นเรื่องปกติ มันจะช่วยให้องค์กรเลือกคนได้เร็วขึ้น แม่นยำขึ้น และลดอคติบางอย่าง แต่ในขณะเดียวกันก็มีความท้าทายด้านความโปร่งใส ความยุติธรรม และการรักษาความเป็นมนุษย์
